Anna Woźniak

Opinia

na temat uwarunkowań wdrożenia GIS oraz ICT w szkole w ramach obowiązującej podstawy programowej i wybranego programu nauczania biologii (gimnazjum)

Włączenie GIS i ICT w programy szkolne wyposaża nauczycieli w narzędzia oddziaływania dydaktycznego, które pozwalają przygotować młodzież  do funkcjonowania w społeczeństwie informacyjnym.  Gdy dziś wyposażymy uczniów w umiejętności pozyskiwania, gromadzenia, integrowania, analizowania, weryfikowania, transferowania i udostępniania danych przestrzennych (geoprzestrzennych) opisujących nasz świat i zachodzące w nim zjawiska, możemy spodziewać się, że w przyszłości jako dorośli będą trafnie podejmować decyzje wykonując różnorodne zawody w administracji, zarządzaniu środowiskiem czy bezpieczeństwie publicznym, gdyż nauczą się myśleć przestrzennie i rozumować ilościowo. W przełożeniu na praktykę szkolną oznacza to, że młody człowiek wyposażony zostanie w umiejętności aktywnego i krytycznego poznawania związków przyczynowo- skutkowych zachodzącyych w środowisku przyrodniczym.  Będzie potrafił właściwie stawiać pytania, definiować badany problem  i twórczo go rozwiązywać. Nauczy się podejmowania trafnych decyzji i działań na podstawie wniosków z dokonanych analiz. Korzyści są niebagatelne, cenna wiedza i umiejętności pozwalo sprostać globalnym wezwaniom, a jak mają się do tego realia szkolne?

Nauczyciele  coraz wyraźniej dostrzegają potrzebę doboru odpowiednich środków dydaktycznych, wykorzystujących zaangażowanie emocjonalne uczniów i zainteresowanie możliwością działania. Nie ułatwiają im tego dokumenty oświatowe, zarówno Podstawa Programowa, jak i obowiązujące programy nauczania z zakresu biologii w gimnazjum, gdyż w minimalnym stopniu zawierają treści pozwalające wykorzystać GIS i ITC.

W Podstawie Programowej dla przedmiotu biologia w III etapie edukacyjnym (gimnazjum) w celach kształcenia – wymaganiach ogólnych w punkcie III mamy zapis: „Poszukiwanie, wykorzystywanie i tworzenie informacji – uczeń wykorzystuje różnorodne źródła i metody pozyskiwania informacji, w tym technologię informacyjno-komunikacyjną; odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne i liczbowe.” Interpretacja tego zapisu pozwala wnioskować, że dotyczy to także informacji pozyskanych dzięki ITC i GIS.

ITC i GIS wykorzystane mogą być także w realizacji niektórych traści nauczania  (wymagania szczegółowe), a szczególnie w:

W zalecanych doświadczeniach i obserwacjach można wykorzystać ITC i GIS w planowaniu i realizacji dokonywanych przez ucznia obserwacji w terenie obserwacji liczebności, rozmieszczenia i zagęszczenia wybranego gatunku rośliny zielnej (punkt 2 podpunkt e ).

Analizując obowiązujące programy nauczania biologii w gimnazjum odnajdujemy problematykę pozwalającą wykorzystać ITC i GIS na wybranych lekcjach biologii.

Przykładowa tematyka zajęć:

Przykładowe treści:

Przykładowe ćwiczenia i zadania:

Na koniec krótkie podsumowanie.

Dzięki ICT i GIS uczniowie mają szansę stać się bardziej świadomi faktów, samodzielni w formułowaniu sądów i otwarci na poglądy innych. Proces nauczania jest łatwiejszy i atrakcyjniejszy. Uczniowie mają szansę na wyższe wyniki nauczania (w świetle badań międzynarodowych np. PISA). Bardzo dynamiczny postęp techniczny, zarówno w zakresie przyrządów, technologii pomiarowych, baz danych jak i oprogramowania komputerowego stawia szkole wymóg dostosowania oferty dydaktycznej przygotowującej młodych ludzi do funkcjonowaniaw społeczeństwie informacyjnym. Utrudnieniem we wdrażaniu GIS oraz ICT w szkole jest niewielki udział treści z zakresu nowoczesnych metod pozyskiwania danych przestrzennych w obowiązujących programach nauczania biologii oraz uboga oferta metodyczna dla nauczycieli i szkół dotycząca wykorzystania ICT i GIS na zajęciach z uczniami.